صبغة‌الله بن روح‌الله بروجیبروجی فرزند روح الله بن جمال الله حسینی کاظمی شیخ طریقت عشقیه شطاریه در شبه قاره هند بود. ۱ - معرفی بروجیبروجی ، صِبْغة الله ، شیخ طریقت عشقیه شطاریه در شبه قاره در قرن دهم و یازدهم . او فرزند روح الله بن جمال الله حسینی کاظمی بود [۱]
عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۵، ص۱۷۸، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/ ۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
محمدیوسف عمری نسب او را چنین آورده است: صبغة الله بن روح الله بن سید احمدبن عبدالفتاح حسینی کاظمی. [۲]
محمد یوسف عمری، خانوادة قاضی بدرالدوله، ج۱، ص۵۱، مدرس ۱۹۶۰.
لقب وی را مجدالدین ذکر کرده‌اند. [۳]
رحمان علی، تذکرة علمای هند، ج۱، ص۹۱، لکهنو ۱۹۱۴.
وی در ۹۵۲ در بَروج (گجرات هند متولد شد. مادرش، دختر سیدشاه کمال صوفی، خلیفه و داماد محمد گیسودراز بود. [۴]
محمد یوسف عمری، خانوادة قاضی بدرالدوله، ج۱، ص۵۱، مدرس ۱۹۶۰.
نیاکان وی از اصفهان به بروج نقل مکان کرده‌اند. [۵]
محمد امین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۲۴۳، بیروت.
صبغة الله بروجی مقدمات را در زادگاه خود (بهروج یا بروج) فرا گرفت، سپس به احمدآباد رفت و شاگرد وجیه الدین علوی گجراتی شد و نه سال در خدمت او ماند و از او اجازه ارشاد در طریقت شطاریه گرفت. [۶]
محمد یوسف عمری، خانوادة قاضی بدرالدوله، ج۱، ص۵۱، مدرس ۱۹۶۰.
[۷]
محمد غوثی، گلزار ابرار، نسخة خطی کتابخانه جان رایلندز، منچستر، ش ۱۸۵.
وی در حدود ۹۹۹ به حج رفت و پس از مراجعت پنج سال در بیجاپور به تدریس مشغول شد. بار دیگر عازم حرمین شریفین شد و در ۱۰۰۵ در مدینه منوّره اقامت گزید. بروجی ده سال آخر عمر خود را به تدریس و ترویج طریقه شطّاریه در مدینه گذراند و در آن‌جا خانقاهی نیز بنیان نهاد. او در ۱۶جمادی الاولی ۱۰۱۵ وفات یافت و در جنة البقیع به خاک سپرده شد. [۸]
محمد امین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۲۴۳ـ۲۴۴، بیروت.
۲ - شاگردان و مریدان بروجیبروجی در هند و مدینه شاگردان و مریدان بسیار داشت، از آن جمله‌اند: محمد غوثی ماندوی مؤلف گلزار ابرار، سید اسعد بلخی، شیخ محیی الدین مصری، ملاشیخ الیاس کُردی مدنی و ملانظام الدین سندوی. [۹]
محمد غوثی، گلزار ابرار، نسخة خطی کتابخانه جان رایلندز، منچستر، ش ۱۸۵.
[۱۰]
محمد امین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۲۴۳ـ۲۴۴، بیروت.
۳ - آثار و تألیفات بوجیصبغة الله بروجی دارای آثار و تألیفاتی است به زبان عربی: حاشیة علی تفسیرالبیضاوی که در بلاد روم شهرت یافت و متداول شد. ترجمة عربی جواهرالخمسة محمد غوث گوالیری؛ کتاب الوحده،اراءة الدّقائق فی شرح مرآة الحقایr، رسالتان فی الصنعة الجابریه، رسالة فی الجفر، و مالایسع المرید ترکه کل یوم من سنن القوم. [۱۱]
عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۵، ص۱۷۹، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/ ۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
۴ - فهرست منابع(۱) عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/ ۱۹۶۲ـ۱۹۸۹. (۲) رحمان علی، تذکرة علمای هند، لکهنو ۱۹۱۴. (۳) محمد یوسف عمری، خانوادة قاضی بدرالدوله، مدرس ۱۹۶۰. (۴) محمد غوثی، گلزار ابرار، نسخة خطی کتابخانه جان رایلندز، منچستر، ش ۱۸۵. (۵) محمد امین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، بیروت. ۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بروجی»، شماره۱۰۷۷. |